اس ۳۰۰
تعریف
اس-۳۰۰ یک سیستم پدافند دوربرد ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که آغاز فرایند عملیاتی آن به سال ۱۹۷۸ میلادی (۱۳۵۶شمسی) برمیگردد و هدف از آن مقابله با پرنده ها و موشک های کروز برای حفاظت از مراکز و ساختمان های مهم شوروی بود و بعدها توان مقابله با موشک های بالستیک نیز به آن اضافه شد.
اس - ۳۰۰ میتواند با هر نوع هدفی از قبیل انواع هواپیما و جنگنده، موشک کروز و بالستیک و پهپادهای نسبتا بزرگ در ارتفاع های بالا، ماوسط و پایین درگیر شود.
برد رادار و موشک های این سامانه بسته به مدل متفاوت است و بیشینه برد ۴۷ کیلومتری در نسخه اول تا ۴۰۰ کیلومتری در مدل ضد بالستیک آنتی ۲۰۰۰ متغیر است.
انواع مدل ها
اس - ۳۰۰ مدل های بسیاری دارد اما میتوان سه مدل پایه و اصلی را برای آن در نظر گرفت:
مدل P: این مدل برای درگیری با هواگردها و موشک های کروز به کار میرود و به زیر شاخه های P و PM و PS و PMU1 و PMU2 تقسیم میشود.
مدل P: که نسخه ا‌ولیه این سیستم پدافندی بود بردی در حدود ۴۷ کیلومتر داشت.
مدل PM و PS: در این نسخه‌ها تعداد موشک های پرتابی هر پرتابگر، نوع هدایت و پرتاب موشک تغییر پیدا کرد و برد آن به ۹۰ کیلومتر رسید و از دو رادار که یکی رادار آرایه فازی نیمه‌فعال بود بهره میبرد.
مدل PMU و PMU1: این نسخه دارای برد ۱۲۰ و ۱۵۰ کیلومتری بود و از موشکی با سرعت ۲۰۰۰ متر بر ثانیه برای شکار اهداف خود استفاده میکرد و هدایت آن به صورت آرایه فازی نیمه فعال بود که برد آن ۲۰۰ کیلومتر و توان رهگیری ۶ هدف به صورت همزمان را دارا بود.
در این نسخه رادار زمینی صرفا نقش تصحیح کننده داشت و دائما روی هدف قفل نمیکرد و تنها در فاز نهایی جنگنده هشدار قفل رادارای دریافت میکرد.
S-300PMU1 از یک رادار کشف هم بهره میبرد که برد آن به سیصد کیلومتر می‌رسد و میتواند همزمان صد هدف‌را کشف کند.
در این نسخه کمترین ارتفاع درگیری به ۲۵ متر کاهش پیدا کرده بود.
مدل PMU 2:
این نسخه حاصل ارتقاء مدل پی‌ام‌یو۱ بود و در واقع پیشرفته ترین نسخه از اس سیصد محسوب میشود.
برد موشک های این نسخه به ۱۹۵ کیلومتر افزایش پیدا کرده است.
اس سیصد پی‌ام‌یو ۲ دارای پست فرماندهی پیشرفته‌تری نسبت به نسخه قبلی است و طی پنج دقیقه میتواند آماده به فعالیت شود.
همچنین این نسخه میتوانست حداکثر ۱۲ پرتابگر ۴ تایی را در خود جا دهد و به صورت همزمان میتواند با ۳۶ هدف درگیر شود.
مدل F: این نسخه همان نسخه پی است که برای نیروی دریایی و قرارگیری در کشتی ها و ناوهای جنگی ارتش توسعه یافته است.
برد موشک های این نسخه به ۹۰ کیلومتر و سرعت ۴ ماخ می‌رسید که بعدها به ۱۵۰ کیلومتر افزایش پیدا کرد.
مدل V: این نسخه برای نیروی زمینی و به صورت تخصصی برای هدف قرار دادن موشک های بالستیک تاکتیکی و کروز توسعه پیدا کرد.
و از شاسی شنی دار برای تحرک استفاده میکرد که حرکت آن در محیط‌های خارج از جاده را بهتر و سریع‌تر امکان پذیر میکرد.
این نسخه از دو موشک با برد ۷۶ کیلومتر برای موشک های کروز و ۱۰۰ کیلومتر برای موشک های بالستیک استفاده میکرد.
مدل MV (Anti 2500):
این مدل مانند نسخه وی برای مقایله با موشک های بالستیک و کروز توسعه یافت و از شاسی شنی دار برای حرکت استفاده میکرد و برد موشک های آن به ۲۰۰ کیلومتر رسید.
البته این سامانه از دو موشک دیگر با بردهای ۷۰ و ۴۰ کیلومتری نیز بهره میبرد و دارای هدایت نیم فعال راداری استفاده میکند.
مدل عملیاتی در ایران
در کشور ما از مدل pmu2 استفاده میشود.
چگونگی ورود به ایران
ورود این سامانه به ایران با کش و قوس های فراوان همراه بود و یکی از عجیب ترین خریدهای نظامی کشور محسوب میشود.
ایران در سال ۸۵ پنج سیستم اس سیصد به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار، از روسیه خریداری کرد که روسیه به بهانه های مختلف از تحویل آن امتناع نمود و دیمیتری مدودف فرمان ممنوعیت فروش هر نوع سلاح به ایران را امضا کرد. اما ایران به دیوان بین المللی شکایت کرد و درخواست غرامت ۴ میلیارد دلاری کرد. بعد از شکایت ایران روس ها برای اینکه ایران از شکایت خود صرفه نظر کند،پیشنهاد تحویل سیستم تور ام۱ را به ایران دادند که توسط ایران رد شد و ایران اعلام کرد که به دنبال ساخت یک سامانه موشکی مشابه اس سیصد با نام باور ۳۷۳ است.
سپس روس ها آنتی ۲۰۰۰ را به ایران پیشنهاد دادند که جهت مقابله با موشک های بالستیک و کرچز توسعه بافته بود که این مورد هم توسط ایران رد شد و اعلام کرد که به دنبال خدمت گرفتن آنتی ۲۰۰۰ نیست اما در دی ماه ۹۳ اعلام شد که هیئتی از ایران برای دریافت یک سیستم جایگزین به روسیه اعزام خواهد شد که در نتیجه آن در سال ۹۴ ولادیمیر پوتین فرمان ممنوعیت فروش سلاح به ایران را لغو کرد و این سامانه به ایران تحویل شد که بازتاب زیادی در رسانه های ایران و بین المللی داشت.
- پژوهشکده سایبرپلیتیک دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (دافوس آجا)
ارسال دیدگاه