ژئوپلی‌نومی

نظریۀ ژئوپلی‌نومی که نخستین بار در سال 1994 توسط جرج دمکو و ویلیاو وودز مطرح شد، ابزاری تحلیلی برای تبیین وضعیت جهانِ بعد از جنگ سرد و به خصوص قرن بیست و یک است. این نظریه که به جای تمرکز بر «منابع انرژی» بر «کریدورها» و نحوۀ انتقال انرژی تمرکز دارد، تلاش دارد خود را مستقل از «ژئوپلیتیک» نشان دهد. برخی متفکران مانند افتاب کازی (Aftab Kazi) معتقدند با آغاز قرن 21 میلادی عصر ژئوپلیتیک به پایان رسیده و ما وارد عصر ژئوپلی‌نومی شده‌ایم. 

حکمرانی دریایی

حکمرانی دریایی یا مفهوم حاکمیت دریایی به معنای توانایی یک کشور در تأمین امنیت دریایی، حفاظت از منابع دریایی، تسهیل حمل و نقل دریایی، توسعه فعالیت‌های اقتصادی در دریا، همکاری با دیگر کشورها در حوزه دریایی و حل و فصل اختلافات دریایی است. با توجه به اهمیت اقتصادی و امنیتی دریا، حکومت‌ها باید برای توسعه و تقویت قدرت دریایی خود، به ویژه از منظر توسعه نیروی دریایی، صنعت کشتی‌سازی، بنادر و فرودگاه‌های دریایی، تجهیزات و فناوری‌های نظامی برای حفظ امنیت دریایی و منافع ملی خود، سرمایه‌گذاری کنند. همچنین، همکاری با دیگر کشورها در حوزه دریایی و احترام به قوانین و مقررات بین‌المللی مرتبط با دریا، نقش مهمی در تأمین حکمرانی دریایی و حفظ امنیت و استقرار صلح و ثبات در منطقه و جهان دارد.

نبرد استالینگراد

نبرد استالینگراد (Battle of Stalingrad) یکی از خونین‌ترین نبردهای تاریخ است که در سال 1942 و 1943 در شهر استالینگراد روسیه (ولگوگراد فعلی) و بین قوای آلمان نازی و شوروی استالینی به وقوع پیوست. این نبرد سخت و چند ماهه نزدیک به یک میلیون و 800 هزار کشته و زخمی به جای گذاشت.

همچنین، این نبرد باعث تغییر موازنۀ قدرت در جبهه‌های جنگ شد. نیروهای آلمان نازی تا پیش از نبرد استالینگراد شکست بزرگی را تجربه نکرده بودند و استالینگراد اولین و مهم ترین شکست نظامی آنها تا ابتدای سال 1943 بود. نبرد استالینگراد باعث باز شدن جبهه شرقی به سوی آلمان، افزایش عملیات نظامی متفقین و شکست‌های پیاپی هیتلر در سال‌های 1943 تا 1945 شد. 

شهید مسعود منفرد نیاکی

مسعود منفرد نیاکی در18 بهمن سال ۱۳۰۸ در آمل به دنیا آمد. دوران مقدماتی تحصیل را در آمل گذراند و در سال ۱۳۳۱ وارد دانشکده افسری شد. او پس از طی دورۀ سه ساله با درجۀ ستوان دومی و در رسته زرهی به استخدام ارتش درآمد.

شهید منفرد نیاکی شروع به گذراندن دوره‌های مختلف نظامی کرد و دوره ‎هایی مانند دورۀ مقدماتی و عالی زرهی و دوره فرماندهی و ستاد و دانشکده پدافند ملی را با موفقیت پشت سر گذاشت.

شهید منفرد پس از گذراندن دوره‌های مختلف و خدمت در پست‌های مختلف فرماندهی در سال ۱۳۵۵ به درجه سرهنگی نائل آمد. 

ارتش ایران در عصر زندیه

زندیه در یکی از حساس‌ترین دوران‌های تاریخ ایران به قدرت رسید. بعد از قتل نادرشاه در خراسان، ایران دچار آشوب شد و کشور وارد یک جنگ داخلی چندین ساله گردید. کریم خان زند نیز که از سرداران لرتبار نادرشاه بود دست به شورش زد. او ابتدا مهرعلی خان تکلو را شکست داد و همدان را به تصرف خود درآورد. سپس اتحاد سه گانه را با ابوالفتح خان و علی مردان خان ایجاد کرد و با تصرف اصفهان، یک شاهزادۀ صفوی به نام شاهزاده اسماعیل سوم را به پادشاهی رساند. او سپس سردار سپاه اتحاد سه گانه شد اما چندی بعد با علی مردان خان که دست به شورش زده و ابوالفتح خان را کور کرده بود، وارد جنگ شد. نتیجۀ جنگ پیروزی کریم خان زند و تصرف مرکز ایران بود.

بعد از نابودی علی مردان خان، کریم خان وارد دورۀ دوم جنگ‌های داخلی شد. او در این دوره با دو دشمن اصلی جنگید: محمد حسن خان قاجار (پدر آقامحمدخان) و آزادخان افغان. کریم خان این دو مدعی قدرتمند را هم شکست داد و توانست حاکم تقریبا سراسر ایران شود.

مرور سریع تاریخ ایران در عصر کریم خان زند نشان می‌دهد او با چه مشکلات فراوانی روبه رو بود و تقریبا در تمام مدت در حال جنگ بود. ارتش او نقش اصلی را در پیروزی‌هایش داشت و به همین دلیل، بدون شناخت این ارتش نمی‌توان به سر قدرت زندیه و شکست دادن قاجار و افغان‌ها و ... دست یافت.