یگان‌های زرهی ارتش جمهوری اسلامی ایران نقشی اساسی در دفاع مقدس داشتند. به طور کلی می‌توان نقش یگان‌های زرهی در طول جنگ را به سه مقطع تقسیم کرد:

الف. آغاز جنگ

ب. سال 60 و 61

ج. بعد از عملیات رمضان

در مقطع اول وظیفۀ اصلی یگان‌های زرهی «جنگ تاخیری» و «تثبیت دشمن» بود. در مقطع دوم، فرماندهان ارتش و سپاه با ترکیب یگان‌های پیاده و زرهی و ایجاد استراتژی آفندی مناسب، بیشترین بهره را از یگان‎‌های زرهی بردند و در مقطع سوم، یگان‌های زرهی بیشتر نقش «پشتیبانی» پیدا کردند. 

اقدامات یگان‌های زرهی در آغاز جنگ

در سال نخست جنگ تحمیلی، توازن قوا به نفع ارتش بعث بود. 7 لشکر عراقی در خوزستان و ۶ لشکر در کرمانشاه و ایلام حضور داشتند. در مقابل، ارتش ایران در خوزستان لشکر ۹۲ زرهی با استعداد ۵۰ درصدی را فعال کرده بود. در کرمانشاه و ایلام هم لشکر ۸۱ زرهی با یک گردان از تیپ ۸۴ خرم آباد فعال بودند ‌که لشکر ۸۱ همزمان درگیر مقابله با ضد انقلاب هم بود.

در ابتدای جنگ تحمیلی لشکر ۹۲ زرهی در محور خوزستان فعال بود و وظیفه‌اش جلوگیری از سقوط دزفول بود. این یگان تلاش داشت با عملیات تاخیری و استفاده از کرخه جلوی پیش‌روی دشمن را بگیرد.

همزمان، لشکر ۸۱ و۹۲ زرهی با داشتن ادوات خوب، تانک، مخابرات عالی، تحرک مناسب، تا بندی عالی و ... عملیات «تثبیت دشمن» را انجام دادند. نتیجۀ اقدامات مناسب این یگان‌ها این بود که دشمن بعثی روز ۱۷ آذر پس از ۷۸ روز جنگ، تثبیت گردید و دیگر نتوانست پیش روی کند و به اهداف کوتاه مدت خود یعنی نبرد برق‌آسا برسد.  

طبق تصمیم سران نظامی کشور، لشکر ۸۱ از نو سود تا کانی سخت و تیپ ۸۴ خرم آباد از کانی سخت تا نهر عنبر گسترش یافتند. لشکر ۹۲ زرهی نیز مسئول پوشش مناطقی از نهر عنبر تا فاو بود. همزمان، بخشی از توان زرهی نیز در کردستان فعال بود. این پوشش باعث تثبیت دشمن در سال نخست جنگ شد.  

با این حال، نباید گمان کرد که یگان‌های زرهی تنها در عملیات پدافندی نقش داشتند. عملیات آفندی لشکرهای زرهی در روزهای نخست جنگ آغاز شد. برای مثال، در یک عملیات مهم، دو گردان زرهی، گردان ۲۱۷ تانک، گردان ۱۹۵ پیاده و مکانیزه، تیپ ۱ لشکر ۸۱ زرهی‌ در دشت میمک حضور یافته و توانستند این منطقه را آزاد کنند.

یگان‌های زرهی در عملیات الله اکبر

بعد از اشغال خرمشهر و  تهدید آبادان و تصرف تپه‌های الله اکبر وضعیت دشمن تغییر کرد. عملیات آفندی برای خنثی کردن این تهدیدات واجب بود. به همین دلیل، نیروهای مسلح ایران عملیات الله اکبر را برای بازپس گیری تپه‌های الله اکبر ترتیب دیدند. در این عملیات، لشکرهای زرهی نقش برجسته‌ای داشتند. لشکر ۹۲ و ۱۶ زرهی و تیپ ۵۵ هوابرد در این عملیات فعال بودند. فرماندۀ عملیات نیز شهید منفرد نیاکی بود که در آن زمان فرماندهی لشکر ۹۲ زرهی را بر عهده داشت.  

در این عملیات، تیپ ۳ زرهی لشکر ۹۲ به فرماندهی سرتیپ دوم الماسی در شمال کرخه با ۳۰ دقیقه آتش مداوم با دو گردان تانک و دو گردان مکانیزه توانست ۹ کیلومتر پیشروی کند و تپه‌های الله اکبر را پس بگیرد.

لشکر ۱۶ زرهی در جنوب کرخه هم با تیپ ۱ زرهی خود و تیپ ۵۵ هوابرد و نیروهای سپاه تا عمق ۶ کیلومتری سوسنگرد پیش رفتند.

یگان‌های زرهی در سال 60 و 61

یگان‌های زرهی در سال دوم و سوم جنگ وارد مرحلۀ جدیدی شدند. این یگان‌ها در عملیات‌های چهارگانۀ ایران یعنی ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس نقشی برجسته در پیروزی ایران داشتند. در این عملیات‌ها، یگان‌های زرهی در استراتژی آفندی شرکت کردند. با طراحی مناسب فرماندهان جنگ، یگان‌های زرهی در فرمی مخصوص در ترکیب با یگان‌های پیاده قرار گرفتند و در عملیات آفندی خود، با هوانیروز نیز در هماهنگی بودند. بدین طریق، ایران توانست در هر چهارعملیات پیروز شده و در نهایت، خرمشهر را آزاد کند.

در عملیات طریق القدس، کلیه یگان‌های شرکت کننده واحدهای زرهی بودند. در این عملیات، با حملۀ رعدآسا زرهی و نفوذ در مواضع عقبه دشمن و استفاده از مانور احاطه‌ای و تاکتیک عملیات شبانه، بهترین نوع استفاده از زرهی‌ها به عمل آمد. 

یگان‌های زرهی در عملیات رمضان

عملیات رمضان اوج بهره بردن از یگان‌های زرهی در عملیات آفندی بود. عملیات رمضان از بزرگترین عملیات های زرهی پس از جنگ جهانی دوم به حساب می‌آید. در این عملیات استفاده از یگان‌های زرهی به نحوی عالی انجام شد. لشکر ۱۶ و ۹۲ زرهی به خوبی توانستند رزمندگان ارتش و سپاه را پوشش دهند. تغذیه قوای زرهی نیز به خوبی انجام شد تا جایی که هر گروهان حدودا ۱۷ تانک داشت. در این عملیات، یگان زرهی ۷۷ و ۲۱ هم فعال بودند و نقش برجسته‌ای در عقب راندن دشمن داشتند.

نکته مهم در این عملیات، تامین جناح با اجرای عملیات پوششی است؛ در مرحله اول با گردان‌های سوار زرهی و بعد، گردان‌های تانک و سپس، تیپ زرهی و مکانیزه.

شایان ذکر است که اهداف اصلی عملیات رمضان تحقق نیافت ولی ضربات مهلکی به خصوص از جانب لشکرهای زرهی به دشمن وارد شد و دشمن تلفات زیادی دید. البته باید به یاد داشت که در پایان عملیات، تیپ ۳ لشکر ۹۲ زرهی نیز متحمل خسارت‌های فراوانی شد.

یگان‌های زرهی بعد از عملیات رمضان

بعد از عملیات بیت المقدس و رمضان، دیگر از یگان‌های زرهی استفادۀ آفندی نشد. در عملیات‌ها از تانک به صورت اصولی نمی‌شد و تانک‌ها فقط به عنوان پشتیبانی به کار گرفته می‌شدند‌. علت این مساله اولا موانع طبیعی و مصنوعی خیلی زیادی بود که از سوی عراق در مناطق عملیاتی  ساخته شده بودند و تحرک تسلیحات زرهی را سخت می‌کردند.