ارتش ایران در عصر افشاری

ارتش ایران در عصر نادرشاه افشار یکی از قدرتمندترین ارتش‌های جهان بود. طبق برخی روایات، ارتش نادرشاه شامل 375 هزار سرباز زبده، تعداد زیادی توپ مجهز، زنبورک و سایر تجهیزات مدرن بود. نادرشاه توانست با تدبیر خود ارتش قدرتمند ایران را که توسط شاه عباس صفوی به وجود آمده بود، احیاء کند. او نظم را در راس فرماندهی به وجود آورد، یگان‌های نظامی را مجددا منظم ساخت، قدرت لجستیکی ارتش را بازسازی کرد و با جذب سرباز از اقوام مختلف توانست ضمن بیرون راندن افغان‌ها از کشور، دو ارتش قدرتمند عصر باروت یعنی عثمانی و گورکانیان هند را شکست داده و ایران را تبدیل به قدرتمندترین کشور شرق کند.

اخلاق و جنگ

رابطۀ اخلاق و جنگ همواره مورد توجه فیلسوفان، متفکران و نظریه‌پردازان بوده است. این پرسش بنیادین که «آیا جنگ مطلقا غیراخلاقی است یا خیر؟» همواره مورد بررسی بوده و پاسخ‌های متعددی به آن داده شده است. به طور کلی، سه دسته پاسخ به پرسش فوق داده شده است. گروهی مانند برتراند راسل، مطلقا جنگ را غیراخلاقی و ناقض حدود اخلاقی می‌دانند. گروهی دیگر مانند توماس هابز، جنگ را ورای اخلاق دانسته و معتقدند به هیچ وجه نمی‌توان انتظار رعایت اخلاق را از جنگ‌سالاران داشت. گروهی نیز به «جنگ عادلانه» یا مشروع  معتقدند و تاکید دارند جنگ یک «شر ضروری» است و در برخی موارد، ورود به جنگ لازم و گریزناپذیر است. این نظریه پردازان معتقدند جنگ نیز یک پدیده‌ اجتماعی است و باید حدودی داشته باشد و رعایت حدود جنگ نیز «اخلاق جنگ» نامیده می‌شود. به طور کلی، به گروه اول که معتقدند جنگ مطلقا شر است و با اخلاق در تناقض است «صلح‌گرایان»، به گروه دوم که معتقدند جنگ ورای اخلاق است و نباید با قواعد اخلاقی، آن را محدود کرد، «واقع‌گرایان» و به گروه سوم که رایی میانه را برمی‌گزینند، معتقدان به «جنگ عادلانه» می‌گویند.

مرز سایبری

در عالم ژئوپلیتیک، «مرز» مفهوم مرکزی است که از بیشترین اهمیت برخوردار است. در تعریف مرز آمده است: حدود اطلاق تسلط یک حکومت بر یک سرزمین مشخص (قلمرو) و گروه مشخصی از مردم (جمیعت). در این تعریف و چهارچوب، مرز با دو مفهوم «محیط جغرافیایی» و «قدرت» در آمیخته و با این دو در ارتباط است. اما آیا در دنیای سایبری جدید می‌توان از «مرز» سخن گفت؟ یکی از ویژگی‌های جهان «سایبری» عدم مکانمندی پدیدارهای آن است اما مکانمندی در قلب مفهوم مرز قرار دارد. با توجه به این نکته به نظر می رسد نمی‌توان از «مرز» در جهان سایبری جدید سخن گفت. هر چند مرز به معنای کلاسیکش در جهان سایبری نوین معنا ندارد اما به یک معنا و در یک چهارچوب، می‌توان از «مرز» در این جهان نوین سخن گفت یا آن را بازتعریف کرد.

تفکر منطقی و جنگ شناختی

علم منطق اولین بار توسط ارسطو، فیلسوف شهیر یونانی تدوین شد. ارسطو در کتاب «اُرگانون» یا «ارغنون» مسائل منطقی را تدوین کرد و برای نخستین بار به آن شکل و فرم داد. اما منطق چیست و ارسطو چه هدفی از تدوین آن داشت؟ آنچه ارسطو ایجاد کرد تا قرن‌ها بر ذهن فیلسوفان و متفکران اثر گذاشت، تا جایی که نزد فیلسوفی مانند لودویگ ویتگنشتاین به صورت علم مطلق و قاعدۀ شناخت درآمد.

نبرد ملازگرد

نبرد ملازگرد (معروف به نبرد مانزیکرت) که در ۲۶ اوت سال ۱۰۷۱ میلادی (۲۱ ذی‌القعده ۴۶۳ هجری قمری) رخ داد یکی از بزرگ‌ترین و سرنوشت‌سازترین نبردهای تاریخ است. این نبرد که میان ترکان سلجوقی (به فرماندهی سلطان آلپ ارسلان ) و امپراتوری بیزانس (به فرماندهی امپراتور رومانوس چهارم) رخ داد به پیروزی سلجوقیان انجامید و سبب شد ترکان وارد آسیای صغیر و آناتولی شده و برای همیشه در این مناطق ساکن شوند. این نبرد همچنین، موقعیت ژئوپلیتیک غرب را تغییر داد، سبب نزدیک شدن کلیسای شرق (قسطنطنیه) به کلیسای غرب (رم) شد و در نهایت، باعث درخواست کمک امپراتوری بیزانس از پاپ برای دفع خطر ترکان گردید. پاپ درخواست امپراتور بیزانس را اجابت کرد و دستور جنگ عمومی با مسلمانان را داد. نتیجه این دستور، آغاز جنگ‌های 200 سالۀ صلیبی بود.